Bakmakla Yükümlü Olunan Kişiler Kimlerdir? Bazı özel durumlarda insanlar SGK kapsamında birilerine bakmakla yükümlüdür. Aslında bu durum yasalara göre o kişilerin sorumluluğudur. Bu sorumluluğu taşıyan kişiler, SGK mevzuatından ve vergi mevzuatından bakmakla yükümlü olduğu kişiler hakkında bilgi edinebilir.
Aşağıdaki yazımızda mevzuatlara göre “Bakmakla yükümlü olunan kişiler kimlerdir?, SGK kapsamında bakmakla yükümlü olduğu kişiler kimlerdir?” gibi merak edilen soruların cevapları aşağıda yer almaktadır.
Bakmakla Yükümlü Olunan Kişi Ne Demek?
Bakmak yükümlü olan kişiler kavramını herkes duymuştur. Bu kavram sosyal güvenlik açısından, sizin sosyal güvenlik hakkınızdan kimlerin faydalanabileceği anlamına gelmektedir. Sosyal Güvenlik Kanunu’nun 5510 sayılı maddesinde kişilerin bakmakla yükümlü olduğu konusunda detaylar verilmiştir.
SGK Kapsamında Bakmakla Yükümlü Olunan Kişiler
SGK’nın 5510 sayılı maddesine göre bakmakla yükümlü olunan bireylerin listesi aşağıda yer almaktadır.
- Eşiniz
- 18 yaş altı çocuklar
- Üniversite okuyan 25 yaşını geçmemiş öğrenciler
- Lisede okuyan 20 yaşını geçmemiş öğrenciler
- Evlatlık alınan çocuklar
- Anne ve baba
- %60 üzeri engelli çocuklar
Benim Sigortamdan Kimler Faydalanabilir?
Sigortalı çalışan kişilerin ailesi de kişinin sigortasından faydalanabilmektedir. Kişinin Sosyal Güvenlik açısından bakmakla yükümlü olduğu kişiler, eşi, annesi, babası ve çocuklarıdır.
SGK Anne ve Babaya Bakma Yükümlülük Şartları Nelerdir?
Eğer anne ve babanızın herhangi bir sosyal güvencesi yoksa, sağlık hizmetleri vb. durumlar için sizin sigortanızdan faydalanabilecektir. Bunun için anne ve baba gelir testine tabii tutulur. Gelir testi sonucunda net gelir asgari ücretin altında ise sizin sigortanızdan faydalanabilir. Eğer asgari ücretin adlında değilse, sigortanızdan faydalanamaz.
Anne ve babanızın gelir testi asgari ücretin altında ise, kişilerin “Sağlık Yardımı Talep ve Taahhüt Formu” ile birlikte en yakın SGK’ya müracaat etmesi gerekir.
Bakmakla Yükümlü Olunan Kişi Emekli Maaşını Etkiler Mi?
Bakmakla yükümlü olunan kişiler emekli maaşında artış olmasını sağlar. Bakma yükümlü olunan kişiler emekli maaşı bağlanma oranının yüksek olmasını sağlar. Emekli olacak kişinin aylık talep ettiği tarihte bakmakla yükümlü olduğu eşi ve çocuklarının olması emekli maaşını doğru şekilde etkiler.
SGK Kapsamında Kız Çocuklarına Bakma Yükümlülük Şartları
Kız çocukları, anne ve babaların bakmakla yükümlü olduğu kişiler arasında yer almaktadır. SGK kapsamında kız çocuklarına bakma yükümlülüğü bazı durumlara göre değişmektedir.
01.08.2008 tarihinden sonra anne veya babası, sigorta başlangıcı olan kız çocuklarına 18 yaşına kadar bakma yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu kapsamda;
- Kız çocukları lisede okuyorsa, anne veya babasının sosyal güvencesinden 20 yaşına kadar faydalanabilecektir.
- Kız çocukları üniversite okuyorsa, anne veya babasının sosyal güvencesinden 25 yaşına kadar faydalanabilecektir.
01.08.2008 öncesinde anne veya babasının sigorta başlangıcı olan kız çocukları ise, yasal evlilik yapana kadar anne ve babasının sosyal güvencesinden faydalanabilecektir.
SGK Kapsamında Erkek Çocuklarına Bakma Yükümlülük Şartları
Erkek çocuklarına bakma yükümlülük şartları anne ve babanın sigorta başlangıç tarihine, çocuğun eğitim seviyesine göre değişmektedir.
- Erkek çocukları eğer eğitimine devam etmiyorsa, anne ve babasının sosyal güvencesinden 18 yaşına kadar faydalanabilecektir.
- Lise eğitimi alan erkek çocukları anne veya babasının sosyal güvencesinden 20 yaşına kadar faydalanabilecektir.
- Üniversite eğitimi alan erkek çocukları, anne veya babasının sosyal güvencesinden 25 yaşına kadar faydalanabilecektir.
Bakmakla Yükümlü Olunan Kişiler İle İlgili Belge Nereden Alınır?
Bakmakla yükümlü olunan kişilerin belgesi, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından verilmektedir. Belgeyi almak isteyen kişiler en Yakın Sosyal Güvenlik Kurumu’na gitmelidir. Buraya giden kişilerin “Sağlık Yardımı Talep ve Taahhüt Formu” doldurmalıdır. Bu form SGK tarafından size verilecektir.
Başvuru yapan kişi öğrenci ise, anne ve babasının sosyal güvencesinden faydalanmak isterse form ile birlikte öğrenci belgesini de kuruma teslim etmelidir. Başvuru özel durumu olan çocuklar tarafından yapılıyorsa, sağlık kurulu raporu, çocuğun kimliğinin aslı, çocuğun kimlik fotokopisi ve nüfus kayıt örneği belgelerinin de kuruma teslim edilmesi gerekmektedir.
Bakmakla Yükümlü Olunan Kişiler Nasıl Öğrenilir?
Vatandaşlar bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sorgulamasının nasıl yapılacağını merak etmektedir. Sorgulama e-Devlet sisteminden, telefon ile arayarak veya online platformlardan yapılabilmektedir. Eğer online sistemlerden sorgulama yapmak istemezseniz veya sorgulama imkanınız yoksa en yakın Sosyal Güvenlik kurumunu ziyaret ederek bakmakla yükümlü olduğunuz kişilerin kimler olduğunu öğrenebilirsiniz.
Bakmakla Yükümlü Olunan Kişiler Öğrenme E-Devlet
E-Devlet Kapısı üzerinden bakmakla yükümlü olunan kişileri öğrenmek için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:
- e-Devlet Kapısı’na giriş yapın.
- “Sosyal Güvenlik Kurumu” hizmetini seçin.
- “SPAS Müstehaklık Sorgulama” hizmetine tıklayın.
- Açılan sayfada, kimlik doğrulamanızı gerçekleştirin.
- Sorgulama sonuç sayfasında, bakmakla yükümlü olduğunuz kişilerin listesini görebilirsiniz.
Sorgulama sonucunda, bakmakla yükümlü olduğunuz kişilerin adı, soyadı, doğum tarihi, cinsiyeti ve sigortalılık durumu gibi bilgileri görüntüleyebilirsiniz.
E-Devlet Bakmakla Yükümlü Olunan Kişiler Belgesi Nasıl Alınır?
e-Devlet sisteminden bakmakla yükümlü olunan kişilerin kimler olduğunu gösteren belge alınabilmektedir. Belgeye ulaşmak için e-Devlet sisteminden https://www.turkiye.gov.tr/spas-mustahaklik-sorgulama linkine tıklamalısınız. Daha sonra T.C. kimlik numarası ve şifresi ile giriş ile sisteme giriş yapmalısınız.
Bakmakla yükümlü olunan kişiler adına başvuru için bakmakla yükümlü olduğunu bildirir yazı e-devlet üzerinden alabilirsiniz.
Bakmakla Yükümlü Olunan Kişileri Sorgulama
Bakmakla yükümlü olunan kişilerin kimler olduğunu sorgulamak için e-devlet sitesine giriş yaparak öğrenebilirsiniz. Özellikle SGK bakma yükümlü olan kişileri sorgulamak için https://www.turkiye.gov.tr/sgk-saglik-yardim-talep-taahhut linkine tıklayarak öğrenebilirsiniz.
SGK bakmakla yükümlü olunan kişiler sorgulama internetten online olarak sorgulayabileceğiniz gibi dilerseniz SGK’ya giderek bizzat öğrenebilirsiniz.
Bakmakla Yükümlü Olunan Kişi Formu
SGK’lı olanları bakmakla yükümlü olduğu sigortanızındın yararlanması için SGK Müdürlüklerine Sağlık Yardımı Talep ve Taahhüt Belgesi ile bizzat başvuruda bulunmaları gereklidir.
SGK kapsamında bakmakla yükümlü olunan kişi formunu SGK müdürlüklerinden temin edebilirsiniz.
Kanunen Bakmakla Yükümlü Olunan Kişiler Kimlerdir
Kanun kapsamında kimlere bakacağınız yasalar ile belirlenmiştir. SGK kapsamında ve kanun kapsamında bakmakla yükümlü olduğunuz kişiler kimler sorusuna cevap vermek gerekirse;
- 18 yaşından küçük erkek ve kız çocukları
- 20 yaşını aşmamış, lise eğitimine devam eden öğrenciler
- 25 yaşını aşmamış, üniversite eğitimine devam eden öğrenciler
- Her hangi bir yerde çalışmayan ve sosyal güvencesi olmayan eş
- Engel durumu bulunan çocuk
- Kişinin Anne ve Babası
Bakmakla Yükümlü Olunan Kişileri Nereden Öğrenilir
Bakmakla yükümlü olunan kişileri öğrenmek için bir çok yöntem bulunmaktadır. İnternetten e-devlet sitesine giriş yaparak bakmakla yükümlü olunan kişileri öğrenebileceğiniz gibi bizzat SGK giderek bakmakla yükümlü olunan kişileri öğrenebilirsiniz. Ayrıca ALO 170 hattını arayarak bakmakla yükümlü olunan kişileri öğrenebilirsiniz.
Telefon İle Arayarak Bakmakla Yükümlü Olunan Kişileri Sorgulama
Bakmakla yükümlü olunan kişileri sorgulama e-Devlet sisteminden yapılabildiği gibi telefon ile de yapılabilmektedir. Telefon ile sorgulama yapmak isteyen kişiler ALO 170 hattını arayarak sorgulama yapabilir. ALO 170 hattından MYK, İŞKUR, ÇSGB ve SGK gibi kurumlar ile ilgili de tüm sorgulamalarınızı yapabilirsiniz.
Kanunen Bakmakla Yükümlü Olunan Kişiler
Kanunen bakmakla yükümlü olunan kişiler, Türk Medeni Kanunu ve Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda belirlenen şartlara göre, bir kişinin bakımına muhtaç olan kişilerdir.
Türk Medeni Kanunu’na göre bakmakla yükümlü olunan kişiler şunlardır:
- Ana ve baba, ergin olmayan veya kanunen ergin olmamakla birlikte iş gücünden yoksun bulunan çocuklarına bakmakla yükümlüdürler.
- Eşler, birbirlerine bakmakla yükümlüdürler.
- Yaşlılık, hastalık, engellilik gibi nedenlerle kendi ihtiyaçlarını karşılayamayan büyük ana ve büyük baba, torunları tarafından bakmakla yükümlüdürler.
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre bakmakla yükümlü olunan kişiler şunlardır:
- Sosyal Sigortalar Kurumu’na bağlı sigortalılardan dolayı, sigortalıların eşleri, evli olmayan çocukları, 18 yaşından küçük veya 25 yaşından küçük olup eğitimi devam eden ve bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamında değerlendirilmeyen çocukları, sigortalının anne ve babası, sigortalının evli olmayan ve ergin olmayan kardeşleri, sigortalının bakmakla yükümlü olduğu engelli çocuğu ile eşinin bakmakla yükümlü olduğu engelli çocuğu, sigortalının bakmakla yükümlü olduğu engelli kardeşi ile eşinin bakmakla yükümlü olduğu engelli kardeşi, sigortalının bakmakla yükümlü olduğu eşinin ana ve babası, sigortalının bakmakla yükümlü olduğu eşinin evli olmayan kardeşleri, sigortalının bakmakla yükümlü olduğu eşinin engelli çocuğu, sigortalının bakmakla yükümlü olduğu eşinin engelli kardeşi.
Bakmakla yükümlü olunan kişilerin şartları şunlardır:
- Kendisine ait geliri olmayan ve çalışma gücünden yoksun olan kişiler.
- Kendisine ait geliri olsa dahi, bu gelirin asgari ücretin üçte birinden az olması durumunda, engelli ve muhtaç kişiler.
- Öğrenciler ve stajyerler.
- Ev hanımları.
Bakmakla Yükümlü Olunan Kişiler Dinen
Dinen bakmakla yükümlü olunan kişiler, Kur’an-ı Kerim ve hadislerde belirlenen kişilerdir.
Kur’an-ı Kerim’de bakmakla yükümlü olunan kişiler şunlardır:
Ana baba: “Rabbin, kendisinden başkasına ibadet etmemenizi ve ana babanıza iyi davranmanızı emretti. Onlardan biri veya ikisi senin yanında ihtiyarlık çağına ulaşırsa, sakın onlara ‘öf’ bile deme ve onları azarlama. Onları tatlı ve güzel bir şekilde incitmekten sakın. Onlara merhamet ederek ‘Rabbim! Onlar beni küçükken nasıl yetiştirdilerse, sen de onlara merhamet et’ de.” (İsrâ, 17/23-24)
Çocuklar: “Ana babanın çocuklarına karşı hakları olduğu gibi, çocukların da ana babalarına karşı hakları vardır. Fakat Allah’ın hakkı, çocuklarına karşı ana babanın hakkına üstündür.” (Bakara, 2/213)
Eşler: “Kadınlarınız sizin için bir elbisedir, siz de onlar için bir elbisesiniz.” (Bakara, 2/187)
Hadislerde bakmakla yükümlü olunan kişiler şunlardır:
Ana baba: “Annenin hakkı, babanın üzerinde iki kattır.” (Müslim, Birr, 100)
Çocuklar: “Çocuklarınız, sizin en değerli emanetinizdir.” (Taberânî, el-Mu’cemü’l-Kebîr, 12538)
Eşler: “Kadınlarınız, sizin en hayırlı tarlanızdır. Tarlanızı en iyi şekilde işleyin.” (Tirmizî, Birr, 13)
Dinen bakmakla yükümlü olunan kişilerin sorumluluğu, maddi ve manevi olmak üzere iki şekildedir.
Maddi sorumluluk, bakmakla yükümlü olunan kişilerin temel ihtiyaçlarını karşılamaktır. Bu ihtiyaçlar, beslenme, barınma, giyim, sağlık, eğitim gibi ihtiyaçları kapsamaktadır.
Manevi sorumluluk, bakmakla yükümlü olunan kişilere sevgi, saygı ve şefkat göstermek, onların ihtiyaçlarını gidermek için elinden geleni yapmaktır.
Dinen bakmakla yükümlü olunan kişilere bakmak, bir ibadettir. Bu nedenle, Müslümanların bu sorumluluğu yerine getirmeleri gerekir.
