Emekliler Tekrar Çalışırsa Maaşları Kesilir mi? 4a/4b ya da 4/c sigorta kollarına mensup olarak, emekli olan birçok kişi; tekrar çalışarak, ek gelir elde etmek istediklerinde emekli maaşlarında herhangi bir kesinti olup olmayacağına dair bilgi edinmek istiyorlar.
Gerek kendi işini kurmayı planlayan yani Bağkur kapsamında çalışacak olanlar gerekse başka birinin yanında işçi olarak işe girecek olan kişiler; işe başlamaları halinde emekli aylıklarında kesinti ile karşılaşıp karşılaşmayacaklarına dair internette araştırma yapıyorlar.
Bu yazımızda kısaca emekli olmasına rağmen tekrar çalışma hayatına atılmayı planlayan kişiler için ‘emekliler tekrar çalışırlarsa maaşları kesilir mi?’ sorusunu yanıtlamaya, konuyla ilgili olarak en çok merak edilenleri aydınlatmaya çalışacağız.
SGDP Nedir?
Kendisine emekli ya da yaşlılık aylığı bağlanan emekli vatandaşların yeni işe girdiklerinde yeni maaşlarına uygulanan ve işverenler tarafından karşılanan sigorta prim ödemelerine SGDP ismi veriliyor.
SGDP; emekli kişilerin yeni maaşlarına uygulanıyor.
Böylelikle emekli kişilerin emekli maaşlarında herhangi bir kesintiye gidilmemesi sağlanmış oluyor.
Emekli olduktan sonra yeniden çalışan kişiler; SGDP ödemek yerine emekli aylıklarını kestirip, sigorta primi ödemeyi de tercih edebiliyorlar.
Bu durumda kişiler, ikinci işleri dolayısıyla emekli olabiliyorlar.
Emekli Çalışırsa Maaşı Kesilir mi 2024?
2016 yılı öncesine kadar emekli olan ve tekrar çalışma hayatına atılan kişilerin emekli aylıklarında ciddi anlamda bir kesinti mevcuttu.
Ancak 2016 yapılan düzenleme ile artık emekli vatandaşlara çalışmaları halinde ‘Sosyal Güvenlik Destek Prim Borcuna’ tabi tutuluyorlar.
Sosyal Güvenlik Destek Prim Borcu kapsamında emekli olduktan sonra başka birinin yanında yani işçi olarak çalışan kişilerin yeni maaşlarında bir miktar kesintiye gidiliyor.
Kişinin kendi işini kurması halinde ise kişinin maaşında herhangi bir kesinti yapılmıyor.
2016 yılı öncesinde kendi işini kuran emeklilerin maaşından %10 oranında kesinti yapılıyordu.
2016 yılında yeni çıkan genelge ile kendi işini kuran emekli kişilerin aylıklarında yapılan kesintiler sona erdi.
Kamu görevlisi olarak emekli olan ve kamuda yeni bir işte çalışmaya başlayacak olan emekli vatandaşların aldıkları yeni maaşlarında ise kesinti yapılmaya devam ediliyor. Ancak bu kesinti; uzun ve kısa vadeli genel sağlık sigortası prim borcu şeklinde yapılıyor.
Emekli Çalışırsa Maaşı Ne Kadar Kesilir?
Emekli olmaya hak kazanarak, emekli maaşı alan kişilerin yeniden çalışmaları durumunda maaşlarında ne kadarlık bir kesintiye gidileceği hangi sigorta koluna bağlı olarak çalışacaklarına göre değişiklik gösteriyor.
Başka birinin yanında işçi olarak çalışmaya başlayan kişilerin yeni maaşlarında %30 oranında kesinti yapılıyor.
Sosyal Güvenlik Destek Prim Borcu kapsamında işçi olarak işe giren emekli kişilerin yeni maaşlarında yapılan kesintiler; işçilerin sigorta primlerine yansıtılıyor.
4/1a kapsamında yani SSKlı olarak yeni bir işe giren emeklilerin Sosyal Güvenlik Destek Prim Borcunun mutlaka işvereni tarafından karşılanması gerekiyor.
Bu bağlamda sigortalı çalışan işçinin maaşından %22,5; işverenden ise %7,5 oranında olacak şekilde toplamda %30 oranında SGDP prim kesintisi yapılıyor.
Kendi işini kuran emeklilerin 2016 yılına kadar %10 oranında SGDP ödemeleri gerekiyordu.
Ancak 2016 yılında çıkarılan 6663 sayılı kanun ile kendi işini kuran emeklilerin maaşlarına uygulanan SGDP prim kesintisi ortadan kaldırıldı.
2016 yılında çıkarılan yasa dahilinde artık emekli vatandaşlar; emekli maaşlarını maaşlarında herhangi bir SGDP kesintisi olmadan alabiliyorlar.
4/1c kapsamında emekli olan ve kamu kurumlarında 4/1c kapsamında tekrar işe başlayan kişilere ise SGDP kesintisi uygulanmıyor. Bu kişilerin yeni aylıklarında genel sağlık sigortası kapsamında kesintiye gidiliyor.
Bu kişilerin uzun ve kısa vadeli genel sağlık sigortası primi ödemeleri gerekiyor.
Sigortalı İşe Girince Emekli Maaşı Kesilir Mi?
Emekli olduktan sonra sigortalı olarak işe giren bir kişinin maaşı kesilmez. Herhangi bir kurumdan emekli olduktan sonra tekrar çalışmaya başlarsanız maaşınız kesilmemektedir. Ancak malulen emekli olanlar çalışmaya başladıklarında maaşları kesintiye uğrar.
Emekli Olup Çalışmaya Devam Edenlerin Maaşı
Türkiye’de emekli olduktan sonra çalışmaya devam etmek mümkündür. Bu durumda, emekli aylığı kesilmeden, SGK’ya Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) ödenir. SGDP, emekli aylığı bağlanan sigortalıların, yaşlılık aylığı kesilmeden hizmet akdine tabi çalışmaları halinde işverenlerinden alınan primdir.
SGDP oranı, sigortalının prime esas kazancı üzerinden hesaplanır. 2024 yılı için SGDP oranı %32’dir. Bunun %7.5’i işçi payıdır. Geriye kalan %24.5’lik kısım ise işverenin sorumluluğundadır.
Örneğin, 2024 yılı asgari ücreti üzerinden çalışan bir emeklinin SGDP işçi payı 1.006,09 TL’dir. İşveren ise bu çalışan için 3.018,26 TL SGDP öder.
SGDP, emekli aylığının kesilmesini engeller ancak emekli aylığının artmasını da sağlamaz. Emekli aylığı, emekli olunan tarihteki prim ödeme gün sayısı ve kazanç gibi unsurlara göre belirlenir ve SGDP’den etkilenmez.
Emekli olduktan sonra çalışmaya devam etmek isteyenlerin, SGK’ya başvurarak SGDP ödemesi için gerekli işlemleri yapmaları gerekir.
Emekli Çalışanın Maaşından Ne Kadar Kesinti Olur
Emekli çalışanın maaşından ne kadar kesinti olur, birçok kişinin merak ettiği bir sorudur. Emekli çalışanlar, hem emekli aylığı hem de ücret geliri elde ederler. Bu gelirlerin vergilendirilmesi ve sosyal güvenlik primi ödenmesi konusunda bazı kurallar vardır. Bu kurallara göre, emekli çalışanın maaşından ne kadar kesinti olacağı, emekli olduğu kuruma, çalıştığı işyerine ve aldığı ücrete göre değişir.
Emekli çalışanın maaşından kesinti olup olmayacağını belirleyen en önemli faktör, emekli olduğu kurumdur. Eğer emekli çalışan, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kapsamında emekli olmuşsa, yani eski adıyla SSK veya Bağ-Kur emeklisi ise, maaşından kesinti olmaz. SGK emeklileri, çalıştıkları sürece emekli aylıklarını tam olarak alırlar. Ancak SGK emeklileri, çalıştıkları işyerinden ücret geliri elde ederken, bu gelirden vergi ve sosyal güvenlik primi öderler. Bu nedenle, SGK emeklilerinin net ücretleri, normal çalışanlara göre daha düşük olabilir.
Eğer emekli çalışan, Emekli Sandığı kapsamında emekli olmuşsa, yani eski adıyla memur emeklisi ise, maaşından kesinti olur. Emekli Sandığı emeklileri, çalıştıkları sürece emekli aylıklarının yüzde 15’ini kaybederler. Bu oran, 2024 yılında yüzde 10’a düşecektir. Emekli Sandığı emeklileri de, çalıştıkları işyerinden ücret geliri elde ederken, bu gelirden vergi ve sosyal güvenlik primi öderler. Bu nedenle, Emekli Sandığı emeklilerinin net ücretleri de, normal çalışanlara göre daha düşük olabilir.
Emekli çalışanın maaşından kesinti olmasını etkileyen bir diğer faktör de, çalıştığı işyeridir. Eğer emekli çalışan, kamu kurumunda veya kamu iktisadi teşebbüsünde (KİT) çalışıyorsa, maaşından ek kesintiler olabilir. Kamu kurumunda veya KİT’te çalışan SGK emeklileri, maaşlarından damga vergisi ve gelir vergisi öderler. Kamu kurumunda veya KİT’te çalışan Emekli Sandığı emeklileri ise, maaşlarından damga vergisi ve gelir vergisi dışında ek olarak yüzde 15 oranında katkı payı öderler. Bu katkı payı da 2024 yılında yüzde 10’a düşecektir.
Emekli Olup Tekrar Çalışanların Hakları
Türkiye’de emekli olduktan sonra çalışmaya devam etmek mümkündür. Bu durumda, emekli aylığı kesilmeden, SGK’ya Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) ödenir. SGDP, emekli aylığı bağlanan sigortalıların, yaşlılık aylığı kesilmeden hizmet akdine tabi çalışmaları halinde işverenlerinden alınan primdir.
Emekli olup tekrar çalışmaya başlayanların hakları, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre düzenlenmiştir. Bu kanuna göre, emekli olup çalışmaya başlayanlar, diğer çalışanlar ile aynı haklara sahiptir. Bu haklar şunlardır:
- İşe iade hakkı: Emekli olup çalışmaya başlayanlar, iş akitleri haklı sebeple feshedilirse, diğer çalışanlar gibi işe iade talebinde bulunabilirler.
- Kıdem tazminatı hakkı: Emekli olup çalışmaya başlayanlar, iş akitleri haklı veya haksız sebeple feshedilirse, kıdem tazminatına hak kazanırlar. Ancak, emekli olduktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam edenlerin kıdem tazminatı hesabında, emeklilikten önceki çalışma süresi dikkate alınmaz.
- İhbar tazminatı hakkı: Emekli olup çalışmaya başlayanlar, iş akitlerini haklı veya haksız sebeple feshetmeleri halinde, ihbar tazminatına hak kazanırlar.
- Yıllık izin hakkı: Emekli olup çalışmaya başlayanlar, diğer çalışanlar gibi yıllık izin hakkına sahiptirler.
- Diğer hak ve menfaatler: Emekli olup çalışmaya başlayanlar, iş sözleşmelerinde belirlenen diğer hak ve menfaatlerden de yararlanabilirler.
Emekli olup tekrar çalışmaya başlayanların, iş sağlığı ve güvenliği açısından da diğer çalışanlar ile aynı haklara sahip oldukları unutulmamalıdır.
SGDP Kesintisi Ne Kadar?
Emekli vatandaşların tekrar çalışmaya başlamaları durumunda yeni maaşlarına SGDP kesintisi uygulanıp uygulanmayacağı ve maaşlarına hangi oranda SGDP kesintisi uygulanacağı; hangi sigorta koluna tabi olarak emekli olduklarına ve hangi sigorta türüne bağlı olarak işe girdiklerine göre değişiklik gösteriyor.
SSK ya da Bağkur’a tabi olarak emekli olan kişilerin işçi olarak yani 4/1a kapsamında yeniden işe girmeleri durumunda bu kişilere toplam %30 oranında SGDP kesintisi uygulanıyor.
SSK ya da Bağkur emeklileri kendi işlerini kurduklarında ise SGDP kesintisi uygulanmıyor.
Kamu görevlisi olarak emekli olanlara SGDP uygulanıp uygulanmayacağı ise hangi sigorta koluna bağlı olarak yeniden çalışacaklarına göre değişebiliyor.
4/1c Kapsamında Emekli Olanlarda SGDP Kesintisi
4/1c kapsamında yani kamu görevlisi olarak emekli olduktan sonra 4/1a kapsamında yani işçi olarak işe giren emeklilere SGDP uygulanıyor.
Kamuda 4/1a kapsamında işe girenlere ise SGDP uygulanmıyor. Bu kişilerin yeni aylıklarından tüm sigorta kolları için tek tek prim yatırılması gerekiyor.
Bu kişilerden uzun ve kısa vadeli primler ile genel sağlık sigortası primleri alınıyor.
Ancak 5335 sayılı kanunun 30.maddesinin 4. fıkrasında bahsi geçen kişilerden genel sağlık sigortası primi de alınmıyor.
Kanunun 30. maddesinin 4. fıkrasına göre yaş hadlerini aşmamak olmaları şartıyla örgün ya da yaygın eğitim kurumlarında ders ücreti karşılığında ders verenlerin genel sağlık sigortası primi ödemeleri gerekmiyor. Bu kişiler; SGDP kapsamında çalışabiliyorlar.
4/1c kapsamında emekli olduktan sonra 4/1b kapsamında kendi işini kuran kişilerin ise 29.02.2016 tarihinde yapılan değişiklik ile emekli aylıklarından artık sosyal güvenlik destek primi kesilmiyor.
4/1c kapsamında emekli olduktan sonra kamuda tekrar çalışmaya başlayan kişilerin birtakım istisnai durumlar hariç aldıkları temsil ve görev tazminatlarında da kesintiye gidiliyor.
Emekli Olduktan Sonra İkinci Emeklilik
Emekli olduktan sonra tekrar çalışan kişiler; ikinci emeklilik haklarını elde edip edemeyeceklerini de öğrenmek istiyorlar.
İkinci işinde çalışan emekli vatandaşlar, ikinci işleri dolayısıyla emekli olamıyorlar.
Yani yalnızca ilk emekli maaşlarını almaya devam edebiliyorlar.
Sosyal Güvenlik Destek Primi kesintileri yüzünden çalışan emeklilerin yeni maaşlarında kesintiler gerçekleşiyor.
Bir kişinin emekli olabilmesi içinse maaşına sigorta prim kesintisi uygulanmamış olması gerekiyor.
Dolayısıyla emekli çalışanların maaşlarına uygulanan SGDP yüzünden bu kişiler, ikinci kez emekli olma şanslarını kaybetmiş oluyorlar.
Erkeklerde Emekli Olma Şartları Nelerdir?
4/a, 4/b ya da 4/c sigorta kollarından birine mensup olarak çalışan kişilerin emekli olabilmeleri için yaş, sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı şartlarını taşıyor olmaları gerekiyor.
Erkeklerde ve kadınlarda emeklilik yaşı şartı değişiklik gösteriyor.
Erkeklerde emekli olma şartlarını aşağıdaki şekilde açıklayabiliriz:
- Sigorta başlangıcı 1976 yılı öncesi olan erkekler için 55 yaşını doldurmuş olma ve 5000 gün sigorta primlerinin ödenmiş olması şartı
- Sigorta başlangıcı 19999 sonrası olan erkekler için 60 yaşını doldurmuş olma ve 70000 gün sigorta primlerinin ödenmiş olması şartı
- Sigorta başlangıcı 2008 sonrası olan erkekler için 7200 gün sigorta primlerinin ödenmiş olması şartı(65 yaşında emekli olabiliyorlar)
- SGK kapsamında emekli olacak erkekler için 5400 gün sigorta primlerinin ödenmiş olması şartı
Kadınlarda Emekli Olma Şartları Nelerdir?
Kadınlarda emekli olma şartları; kadınların işe girdikleri tarihe bağlı olarak değişiklik gösterebiliyor.
Kadın çalışanlarda emekli olma şartlarını aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
- Sigorta başlangıcı 2008 sonrası olan kadınlar için 7200 gün sigorta primlerinin ödenmiş olması şartı(58 yaşında emekli olabiliyorlar)
- SGK kapsamında sigortalı çalışan kadınlarda sigorta başlangıç tarihinin 1999-2008 arasında olması halinde kadınlar, 4500 prim günü ve toplam 25 yıllık sigortalılık şartlarını taşıyor olmaları halinde 58 yaşına geldiklerinde yaş haddinden emekli olabiliyorlar.
- 15 yıllık sigortalılık süresi olan ve 3600 günlük prim şartlarını taşıyan kadınlar, bu süreyi 2002 yılı öncesinde tamamlamış olmaları halinde 58 yaşında emekli olabiliyorlar.
- İsteğe bağlı olarak emekli olmak isteyen yani çalışmayan ev hanımları ise 7200 günlük sigorta prim sürelerini tamamlamaları ve 50 yaşını doldurmuş olmaları halinde emekli olabiliyorlar.
Emekli Olduktan Sonra Çalışanlar Kıdem Tazminatı Alabilir mi?
Emekli olduktan sonra yeni bir işe giren kişiler; yeni işlerinden ayrıldıklarında kıdem tazminatı alma haklarının doğup doğmadığını da öğrenmek istiyorlar.
Emekli vatandaşların ikinci kez kıdem tazminatı alıp alamayacakları ise daha önce aldıkları emekli aylıklarını kestirip kestirmediklerine göre değişiyor.
Emekli olduktan sonra kıdem tazminatı alan ve tekrar çalışan kişiler; SGDP ödeyip, emekli aylıklarını kestirmediklerinde kıdem tazminatı alamıyorlar.
Ancak SGDP ödemek yerine emekli aylığını kestiren kişilerin sonraki işleri dolayısıyla kıdem tazminatı alabilme hakları bulunuyor.
Emeklilik Başvurusu Nasıl Yapılır?
Prim ve yaş şartını doldurup, emekli olmaya hak kazanan kişilerin kendilerine emekli aylığı bağlanabilmesi için mutlaka Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurmaları gerekiyor.
Adım adım emeklilik başvurusunu nasıl yapabileceğinizi aşağıdaki şekilde açıklayabiliriz:
- TC kimlik kartınız ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu’na gitmeli, prim ve yaş şartlarını karşıladığınıza dair burada çalışan yetkili kişiye bilgi vermelisiniz.
- Yetkili kişi tarafından size verilen ‘Emekliliğe Hak Kazandığınız Tespit Edildi’; isimli belgeyi çalıştığınız kurumun İnsan Kaynakları Departmanına teslim etmelisiniz.
- Çalıştığınız işyeri tarafından size verilen Emekli Olur yazılı belge ve işten çıkış belgeniz ile birlikte tekrar Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurmalısınız.
- Bu başvuru sonrasında Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi doldurmalısınız.
Yukarıdaki işlemleri gerçekleştirdiğinizde SGK tarafından size Yaşlılık No Tahsis Kartı veriliyor.
Size verilen bu kartla birlikte SGK resmi internet sitesi üzerinden ya da e-devletten emeklilik başlangıç zamanınızı takip edebiliyorsunuz.
2024 Emekli Bayram İkramiyesi Ne Kadar Oldu?
4/a, 4/b ya da 4/c sigorta kollarından birine mensup olan emekli vatandaşlara geçen yıl Ramazan ve Kurban bayramları öncesinde 5000 TL emekli ikramiyesi ödeniyordu.
2024 yılında yapılan artışla birlikte bu yıl Ramazan ve Kurban bayramları öncesi emekli bayram ikramiyeleri 5000 TL oldu.
Yani emekli bayram ikramiyesi 5000 TL olarak Ramazan Bayramı öncesinde emekli vatandaşların hesaplarına yatırıldı.
Bu yazımızda kısaca emekli çalışırsa maaşı kesilir mi? Emekli çalışırsa maaşı ne kadar kesilir? vb. konuyla ilgili olarak en çok merak edilen soruları yanıtlamaya çalıştık.
Sizler de konuyla ilgili her türlü soru ve görüşlerinizi yazımızın yorum kısmına yazabilir, önerilerinizi değerli okuyucularımızla paylaşabilirsiniz.
