Engelli Raporu Avantajları ve Dezavantajları: En az %40 engel oranına sahip olan vatandaşlar; Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş olan tam teşekküllü bir hastaneden engelli olduklarına dair sağlık kurulu raporu alabiliyorlar.
Sağlık kurulu raporu alan engelli bireyler; engelli kimlik kartı çıkarttıkları takdirde pek çok avantaj ve indirimden faydalanabiliyorlar.
Engelli vatandaşların yasalar tarafından kendilerine tanınan haklardan yararlanabilmeleri için mutlaka 2024 engelli belgesi yani sağlık kurulu raporu almaları gerekiyor.
Aksi halde engelli vatandaşlar, kendilerine tanınan hak ve ayrıcalıklardan faydalanamıyorlar.
Bu yazımızda kısaca engelli raporu avantajları nelerdir? Engelli raporu almanın dezavantajları var mıdır? vb. konuyla ilgili olarak en çok merak edilen soruları yanıtlamaya ve sizleri bilgilendirmeye çalışacağız.
Engelli Raporu Nasıl Alınır?
Engelli raporu almak isteyen vatandaşların Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş olan tam teşekküllü bir hastaneden sağlık kurulu raporu almaları gerekiyor.
Engelli raporu alan kişiler; daha sonra Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı il müdürlüklerine başvurup, engelli kimlik kartı çıkartabiliyorlar.
Engelli kimlik kartı çıkarmaları halinde ulaşım, eğitim ve sağlık başta olmak üzere pek çok alanda avantajlar elde edebiliyorlar.
Heyet raporu olarak da adlandırılan sağlık kurulu raporu sonuçları; genellikle 2-3 gün içerisinde açıklanıyor.
Heyet raporu alınacak hastanenin mutlaka Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş bir hastane olması gerekiyor.
Engelli vatandaşların engelli raporu almak için başvurabilecekleri hastaneleri aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
- Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş olan devlet hastaneleri ile şehir hastaneleri
- Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş olan SGK anlaşmalı özel hastaneler
- Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş olan üniversite hastaneleri
Engelli Raporu Avantajları
Engelli raporu almanın avantajlarını aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
- Engelli aylığı
- Evde bakım hizmeti ve engelli evde bakım aylığı
- Kamusal ve kurumsal alanlarda indirimler ve ayrıcalıklar
- Erken emeklilik hakkı
- Muhtaç aylığı
- Doğalgaz yardımı
- Su faturası indirimi
- Hastanelerde muayene önceliği
- EKPSS ile memur olma hakkı
- Refakat izin hakkı
Engelli raporu alan kişiler; daha sonra Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na engelli kimlik kartı almak için başvurabiliyorlar.
Engelli kimlik kartı başvuruları, e-devlet platformu üzerinden de yapılabiliyor.
E-devlet üzerinden engelli kimlik kartına başvurmak için hemen , https://www.turkiye.gov.tr/acshb-engelliler-icin-kimlik-karti-basvurusu linkine tıklayabilirsiniz.
Engelli kimlik kartı sahibi olmanın avantajlarını ise aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:
- Gelir vergisi indirimi
- ÖTV muafiyeti
- MTV muafiyeti
- Emlak vergisi muafiyeti
- İthal araç ve gereç alımlarında gümrük vergisi muafiyeti
- Özel araç ve gereçlerde KDV indirimi
- Devlet demiryollarında indirim
- Toplu taşımalarda indirim
- KYK indirimi
- Müze ve ören yerlerine ücretsiz giriş
- Devlet tiyatrolarına ücretsiz giriş
- Milli parklara ve tabiat parklarına ücretsiz giriş
- Şehirlerarası otobüs indirimi
- İnternet ve iletişim engelli indirimi
- THY engelli indirimi
- Özel eğitim hakları
- Diğer haklar
Engelli kimlik kartı çıkaran engelli bireyler; eğitimden, sağlığa, emeklilikten seyahate pek çok alanda ayrıcalıklar kazanabiliyorlar.
Engelli raporu ve engelli kimlik kartı sahipleri; kamu kurumlarına başvurdukları takdirde birçok ayni ve nakdi sosyal yardımlardan da faydalanabiliyorlar.
Belediyeler, kaymakamlıklar, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı başta olmak üzere sosyal yardımlarda bulunan birçok kurum; engelli vatandaşlar için sosyal yardımlar sunuyor.
Engelli vatandaşlar; dernek ve vakıflara, ünlü iş adamlarına, iş adamlarına ait olan holdinglere, ünlü sanatçılara başvurarak da yardımlar alabiliyorlar.
Engelli Vatandaşlara Yönelik Olarak Yapılan Sosyal Yardımlar
Engelli vatandaşlara yönelik olarak yapılan en önemli sosyal yardımları aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
Belediyeler Tarafından Engelliler için Yapılan Sosyal Yardımlar
En az %40 engel oranı mevcut olan, mevcut engeli dolayısıyla çalışamayan engelli bireyler; belediyelere başvurup, gıda ve erzak yardımı, odun ve kömür yardımı, tekerlekli sandalye yardımı vb. birçok yardımlar alabiliyorlar.
Engelli vatandaşlar ve aileleri için belediyeler tarafından yapılan en önemli yardımları aşağıdaki şekilde özetleyebilmemiz mümkün:
- Para yardımı
- Gıda ve erzak yardımı
- Odun ve kömür yardımı
- Medikal cihaz ve tıbbi malzeme yardımı
- Giysi yardımı
- Mobilya ve eşya yardımı
- Sosyal destek kartı yardımı
- Kira yardımı
- Elektrik, su, doğalgaz vb. fatura yardımı
- Tekerlekli sandalye, akülü tekerlekli sandalye, baston vb. malzeme yardımı
- Aşevi yardımı
- Diğer yardımlar
Engeli dolayısıyla çalışamayanlar ve muhtaçlık sınırının altında yaşayanlar yani hane halkı kişi başı aylık kazancı, güncel asgari ücretin 1/3’ünün altında olanlar; belediyelerden yukarıdaki yardımları alabiliyorlar.
Engelli bireylerin belediyelerden sosyal yardım alabilmeleri için kendileri üzerine veya hane bireyleri üzerine kayıtlı gelir getirici değerli menkul ya da gayrimenkul bulunmaması gerekiyor.
Engelli bireyler; belediyelerden yardım alabilmek için belediyelere, sosyal hizmet merkez ya da müdürlüklerine başvurabiliyorlar.
Ön başvurularını ise tıpkı diğer ihtiyaç sahibi vatandaşlar gibi e-devlet platformu üzerinden gerçekleştirebiliyorlar.
E-devlet platformu üzerinden belediye yardımlarına başvurmak isteyen engelli bireylerin ise https://www.turkiye.gov.tr/icisleri-sosyal-yardim-talebinde-bulunma-ve-talebi-sorgulama-4671 linkine tıklamaları gerekiyor.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Tarafından Engelliler için Yapılan Sosyal Yardımlar
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı da tıpkı belediyeler gibi engelli bireylere yönelik pek çok sosyal yardımda bulunuyor.
Engelli bireyler; ikametgahlarının mevcut olduğu yerdeki sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına başvurmak suretiyle vakıf yardımlarından yararlanabiliyorlar.
Bakanlık tarafından engelliler için yapılan en önemli sosyal yardımları aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
- Para yardımı
- Gıda ve erzak yardımı
- Odun ve kömür yardımı
- Giysi yardımı
- Eşya ve mobilya yardımı
- Elektrik tüketim desteği yardımı
- Kronik hastalar için elektrik tüketim desteği yardımı
- Engellilere engelli aylığı bağlanması
- Diğer yardımlar
Engelli bireyler; sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına başvurup, kendilerine engelli aylığı bağlanmasını talep edebiliyorlar.
Başvurusu onaylanan kişilere Bakanlık tarafından her ay engelli aylığı ödeniyor.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı yardımlarına e-devlet üzerinden de başvurulabiliyor.
E-devlet üzerinden Bakanlığın engelli yardımlarına ve diğer sosyal yardımlarına başvurmak isteyen engelli bireylerin ise https://www.turkiye.gov.tr/aile-ve-sosyal-hizmetler-sosyal-yardim-basvuru-hizmeti linkine tıklamaları gerekiyor.
TC Vakıflar Genel Müdürlüğü Tarafından Engelliler için Yapılan Yardımlar
Engelli vatandaşlar; TC Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne başvurup, başvurularının onaylanması halinde muhtaç aylığı yani fakirlik maaşı alabiliyorlar.
Fakirlik maaşı; en az %40 engel oranına sahip olan engelli bireylere bağlanıyor.
Aynı zamanda engelliler, Bakanlığın kuru gıda yardımı, aşevi yardımı, vakıf evi hizmeti vb. diğer yardımlarından da faydalanabiliyorlar.
2024 Engelli Maaşı Ne Kadar?
Engelli bireylere Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından bağlanan aylık; kişilerdeki engel oranına bağlı olarak farklılık gösteriyor.
2024 yılında Temmuz ayında yapılan zamla birlikte engel oranı %40 ile %69 arasında olan vatandaşlara 1124 TL, engel oranı %70 ve üstünde olan vatandaşlara ise 1687 TL ödeniyor.
Engelli Maaşı Başvuru Şartları
Engelli maaşı alabilmek için bazı başvuru şartlarını taşıyor olmak gerekiyor.
Yani en az %40 engel oranına sahip olmak engelli aylığı almak için yeterli olmuyor.
Engelli maaşı başvuru şartlarını aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
- 18 yaşını doldurmuş olmak
- TC vatandaşı olmak
- SSK, Bağkur ya da Emekli Sandığı’na tabi olmamak
- En az asgari ücretle sigortalı bir işte çalışmıyor olmak
- Tam teşekküllü bir hastaneden en az %40 engelli olduğunu gösteren engelli raporu almak
- 65 yaşından küçük olmak
- Kendisine nafaka bağlanmış olmaması
- Kendisine nafaka bağlanma ihtimalinin bulunmaması
- Üzerine kayıtlı değerli menkul ya da gayrimenkul bulunmaması
- Diğer sosyal yardım kurumlarından düzenli aylık ya da maaş almıyor olmak
UYARI:
18 yaşını doldurmuş olanlar, engelli aylığına başvurabiliyorlar. 18 yaş altındaki engelli bireylerin velileri, vasileri ya da engelli bireylerin bakımını üstlenen yakınları; engelli evde bakım aylığına başvurabiliyorlar.
Yani 18 yaş altındaki çocuklara engelli aylığı bağlanmıyor.
2024 yılında engellilerin bakımını üstlenenlere 3 BİN 340 TL ödeniyor.
Maaşlar, kişilerin PTT hesabına yatırılıyor.
Engelli Maaşı Sorgulama
Engelli maaşına başvuranlar, başvurularının Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından kabul edilip edilmediğini e-devlet platformu üzerinden görüntüleyebiliyorlar.
E-devlet üzerinden sorgulama yapmak isteyenlerin https://turkiye.gov.tr/ashb-sosyal-yardim-bilgileri-sorgulama linkine tıklamaları gerekiyor.
Engelli maaşı almaya hak kazananların aylıkları, her ay PTT hesaplarına otomatik olarak yatırılıyor.
Engelli vatandaşlar; maaşlarının hesaplarına yatırılıp yatırılmadığını ise https://www.turkiye.gov.tr/ptt-ptt-uzerinden-yapilan-kurum-odemeleri-sorgulama linki üzerinden görüntüleyebiliyorlar.
Engellilerin Yararlanabilecekleri Vergi İndirimleri ve Muafiyetleri
En az %40 engel oranı mevcut olan ve sağlık raporuna sahip olan engelliler; pek çok vergi indiriminden ve muafiyetinden faydalanabiliyorlar.
Engellilerin faydalanabilecekleri en önemli vergi indirimlerini ve muafiyetlerini ise aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:
- ÖTV Muafiyeti
- MTV Muafiyeti
- Emlak Vergisi Muafiyeti
- Gelir Vergisi İndirimi
- Özel araç ve gereç alımlarında KDV muafiyeti
- İthal edilerek alınan özel araç ve gereçlerde gümrük vergisi muafiyeti
Engelli bireyler; sesli kitaplar, bastonlar, protez cihazlar vb. pek çok özel araç ve gereç alımlarında KDV ödemiyorlar.
Yani ihtiyaç duydukları ürünleri daha uygun fiyatlara satın alabiliyorlar.
Engelliler; Su Faturalarını %50 İndirimle Ödüyorlar
En az %40 engel oranına sahip olan engelli bireyler; su faturalarında %50 indirim elde ediyorlar.
%50 su indiriminden yararlanmak isteyenlerin engelli raporu ile birlikte Su ve Kanalizasyon İşleri Müdürlüğü’ne gitmeleri gerekiyor.
Engelli kişinin Müdürlüğe gidemeyecek durumda olması üzerine başvurular, engelli kişinin vasisi ya da vekili tarafından gerçekleştirilebiliyor.
Bu durumda vasinin vasilik belgesi, vekilin ise vekaletname ile Su ve Kanalizasyon İşleri Müdürlüğü’ne başvurması gerekiyor.
Engelli Bireyler, Elektrik Tüketim Desteği’nden Yararlanabiliyorlar
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın engellilere yönelik en önemli yardımlarından olan elektrik tüketim desteği sayesinde engelli bireyler, elektrik faturalarını indirimli şekilde ödeyebiliyorlar.
Kişilerin fatura indirimi elde edebilmeleri için faturalarını mutlaka PTT şubelerinden ödemeleri gerekiyor.
Elektrik Tüketim Desteği kapsamında 1-2 kişilik aileler aylık 75KW, 3 kişilik aileler aylık 100KW, 4 kişilik aileler aylık 125 KW, 5 ve üstü kişilik aileler ise aylık 150 KW faturalarında indirim elde ediyorlar.
Cihaza bağımlı olarak yaşayanlar ise aylık 200 TL’ye kadar elektrik tüketim desteğinden faydalanabiliyorlar.
Engelliler; Medikal Malzeme ve Tıbbi Cihazları Ücretsiz Bir Şekilde Temin Edebiliyorlar
Belediyeler ile sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları başta olmak üzere birçok kurum; engelli bireylere medikal malzeme ve tıbbi cihaz desteği sunuyor.
Engelliler, kurumlara başvurup akülü tekerlekli sandalye, baston, tekerlekli sandalye, akülü tekerlekli sandalye vb. medikal malzeme ve tıbbi cihaz ihtiyaçlarını ücretsiz bir şekilde temin edebiliyorlar.
2 yaşını doldurmuş olan engelli çocukların velileri; aylık 120 adet bezi ücretsiz alabiliyorlar.
SGK tarafından engelli bireylere 5 yılda 1 sefer olacak şekilde tekerlekli sandalye yardımı sunuluyor.
Engelliler; Karayollarında Ücretsiz Ulaşım Hakkı Kazanıyorlar
Engelli kimlik kartı sahibi olan engelli bireyler; belediye otobüslerinde, denizyollarında, demir yollarında ve metro seferlerinde yani şehir içi karayolu seyahatlerinde ücretsiz ulaşım elde ediyorlar.
Söz konusu şehirlerarası ulaşım olduğunda ise engelli bireyler; %30 indirim kazanıyorlar.
Engelliler; THY iç ve dış uçlarında da indirimlerden faydalanabiliyorlar.
Örneğin; engelli vatandaşlar, iç hatlarda biletlerini %20 indirimle satın alabiliyorlar. Ancak ekonomik bilet alımlarında bu indirim söz konusu olmuyor.
Engelliler, Telefon ve İnternet Kullanımlarında da Ayrıcalıklardan Faydalanıyorlar
Engelli bireyler, abone oldukları operatör fark etmeksizin internet ve telefon hattı kullanımlarında da %25 indirim kazanıyorlar.
TTNET, Turkcell, Vodafone başta olmak üzere birçok mobil internet sağlayıcısının ve operatörün engellilere yönelik kampanyalı tarife ve paketleri bulunuyor.
Engelliler; EKPSS Sınavına Girip Memur Olabiliyorlar
Başvuru şartlarını taşıyan engelli vatandaşlar; EKPSS sınavına girip, memur olabiliyorlar.
2 yılda 1 düzenlenen EKPSS sınavı sayesinde engelliler; kendilerine ayrılan kadro sayısınca devlet kadrolarına memur olarak atanabiliyorlar.
Lise, önlisans ve lisans mezunu olan engelli kişilerin yanı sıra ortaöğretim ve ilköğretim mezunlarının da memur olabilme şansları bulunuyor.
Engellilerin Yararlanabilecekleri Diğer Ayrıcalıklar
Engelli kimlik kartına sahip olan engellilerin yararlanabilecekleri diğer ayrıcalıkları ve avantajları aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
- Hastanelerde muayenelerde öncelik hakkı elde ediyorlar.
- Hasta olan ve hastanede yatması gereken engelli bireylerin yakınları, maksimum 2 ay süre için engelli kişiye refakat edebiliyorlar.
- Engelli bireyler; sinema biletlerini tıpkı öğrenciler ile indirimli fiyatlarla alabiliyorlar.
- Araç kullanan engelli bireyler; 15 dakikayı geçmiyor olmak şartıyla otobanlarda yol kenarına araçlarını park edebiliyorlar.
- Engelliler; belediye otoparklarını ücretsiz bir şekilde kullanabiliyorlar.
- H sınıfı ehliyeti bulunan engelli bireyler; yurtdışı özel tertibatlı alıç alımlarında taşıt vergisi ödemiyorlar. Üstelik katma değer vergisini indirimli olarak ödüyorlar.
- Engelliler, şehirlerarası otobüs biletlerini %30 indirimli fiyatla alabiliyorlar.
- Engelliler, KYK öğrenim kredisini ve harcını geri öderken %50 indirimli ödüyorlar.
- En az %90 ve üstü engel oranı mevcut olan engelliler; motorlu taşıt vergisi ödemiyorlar.
- Engelliler, 200 metrekareyi aşmamak şartıyla ilk ev satın alımlarında emlak vergisi ödemiyorlar.
- Engelli bireyler; İŞ Kanunu kapsamında en az 50 personel çalıştıran şirket ve işyerlerinde %3 kadro dahilinde çalışabiliyorlar.
- Engelliler, açık öğretime hiçbir ücret ödemeden kayıt olabiliyorlar.
- Engelliler; KYK yurtlarında öncelikli olarak konaklayabiliyorlar.
- Müze, örenyeri ve piknik alanlarına ücret ödemeden girebiliyorlar.
Engelli Raporu Dezavantajları
Engelli raporu ve engelli kimlik kartı sahibi olmanın avantajından yukarıda bahsettik.
Ancak engelli raporu almanın bazı dezavantajları da bulunmuyor değil.
Örneğin; engelli kişiler; KPSS sınavına diğer sağlıklı kişiler gibi girip, atanamıyorlar. Engelli kişiler, ancak kendilerine ayrılan kadro kapsamında atanabiliyorlar.
Özel şirketlerde de en fazla %3 oranında çalışabiliyorlar.
Yani engelli bireyler; gerek kamuda gerekse özel sektörde sağlıklı bireylere nazaran daha az sayıda istihdam ediliyorlar.
Psikiyatriden engelli raporu alan kişiler; ne yazık ki bazı mesleklere kabul edilmiyorlar.
Örneğin; engelli raporu mevcut olan bipolar hastaların polis, asker, özel güvenlik olma şansları bulunmuyor.
Engelli raporu olan psikiyatri hastaları; devlet kadrolarında da çalışamıyorlar.
Bu yazımızda kısaca engelli raporu avantajları ve dezavantajlarına ilişkin merak edilenleri aydınlatmaya çalıştık.
Sizler de konuyla ilgili her türlü soru ve görüşlerinizi yazımızın yorum kısmına yazabilir, önerilerinizi değerli okuyucularımızla paylaşabilirsiniz.
